گیربکسها به دو دسته دستی و اتوماتیک دسته بندی میشوند اما گیربکسهای اتوماتیک عملکرد و هویت واحدی ندارند. یکی از جدیدترین گیربکسهای اتوماتیک که فلسفه آن به مسابقات اتومبیلرانی و تلاش برای دستیابی به بهترین بازدهی بر میگردد گیربکس اتوماتیک دو کلاچه یا به اختصارDCT است.
گیربکس DCT از پایه با یک گیربکس اتوماتیک یا AT معمولی تفاوت دارد. ایده اصلی در پس این گیربکس ترکیب بازدهی بالای گیربکس دستی با سهولت تعویض دنده در گیربکسهای اتوماتیک است. گیربکس های اتوماتیک AT ساختاری متفاوت با گیربکسهای دستی دارند و از مبدل گشتاور بهره میبرند اما گیربکس DCT به بیان ساده از ترکیب دو گیربکس دستی تشکیل شده که به صورت اتوماتیک تعویض دنده در آن صورت میگیرد.
یک گیربکس DCT از دو شفت ورودی و مدول متشکل از دو کلاچ بهره میبرد که هر کلاچ به یکی از شفت های ورودی متصل شدهاست. عموما کلاچ بزرگتر، مدیریت دندههای زوج را بر عهده دارد و کلاچ کوچکتر با شفت اختصاصی به دندههای فرد متصل است. این گیربکس معمولا از کلاچ های خشک یا خیس استفاده میکنند که در نوع اول به معنای روغن کاری و خنک سازی کلاچها در راستای تحمل گشتاورهای بالا است.
در یک گیربکس دو کلاچه وقتی دنده اول درگیر است، کلاچ دیگر، دنده 2 را به حالت درگیر نگاه داشته و به محض نیاز ورود این دنده به مدار، اتصال کلاچ اول قطع و اتصال کلاچ دوم و در نتیجه دنده 2 در کمترین زمان برقرار میشود. این روند تا آخرین دنده ادامه دارد و با توجه به شرایط حرکتی خودرو، گیربکس تشخیص میدهد که دنده بعدی که میخواهد در مدار قرار بگیرد کدام است و کلاچ آزاد آن دنده را آماده ورود به مدار میکند.
به بیان ساده اگر گیربکس دستی را یک انسان معمولی تصور کنیم، گیربکس DCT یک ابرانسان هوشمند است و بهترین بازدهی از یک گیربکس دستی را به نمایش میگذارد. این گیربکس با سرعت تعویض دنده حدود 8 میلی ثانیه سریعترین گیربکس اتوماتیک است و مصرف سوخت آن در مقایسه با گیربکس دستی مشابه حدود 10 درصد کمتر است. یکی از دلایلی که کمتر از این گیربکس در خودروها استفاده میشود، هزینهبر بودن تولید آن است که در نتیجه خودروسازان را به سمت گیربکسهای ارزانتر سوق میدهد.