خرابی شمع خودرو از شایع‌ترین خرابی‌های خودروهاست که می‌تواند با کوچکترین نوسان الکتریکی در خودرو روی دهد. در این مقاله به بررسی علائم خرابی شمع خودرو وایر شمع خودرو می پردازیم. ابتدا پیش از بررسی علائم خرابی خودرو، می‌بایست به این بپردازیم که شمع خودرو چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو برعهده دارد.
برای پاسخ به این سوال، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
شمع خودرو چیست؟
شمع خودرو، قطعه‌ای کوچک و مهم است که با هدف شروع فرآیند احتراق در موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام وسایل نقلیه‌ای که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند؛ برای تکمیل عملیات احتراق در پیشرانه، نیاز به ابزاری همچون شمع ماشین دارند که با جرقه زدن، عاملی برای آغاز کار موتور باشد.
با استارت ماشین، پس از اینکه سوخت به داخل سیلندر انتقال پیدا کرد و با هوا ترکیب شد؛ شمع خودرو با دریافت ولتاژ بالا و جرقه زدن، باعث سوختن بنزین یا گاز و تولید انرژی مورد نیاز جهت شروع فعالیت قطعات موتور و در نتیجه، حرکت وسیله نقلیه می‌شود.
وظیفه شمع خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟
شمع خودرو قطعه‌ی کوچکی است که درون سیلندر خودرو قرار می‌گیرد. ولتاژ از یک سو به شمع وارد شده و از سوی دیگر شمع وظیفه دارد که این ولتاژ را به جرقه تبدیل کند تا مخلوط هوا و بنزینی که در سیلندر وجود دارد از طریق این جرقه منفجر شده و به این ترتیب انرژی مورد نیاز موتور تأمین شود.
باتری خودرو ولتاژ اولیه مورد نیاز برای عمل جرقه زدن را تامین می‌کند، سپس قطعه‌ای به نام کوئل که از سیم پیچی‌های القایی تشکیل شده؛ ولتاژ پایین از باتری را دریافت کرده، جریان را تقویت می‌کند و آن را به سمت شمع خودرو هدایت می‌کند.
از طرفی، دو الکترود مثبت و منفی در شمع وجود دارد که پس از دریافت ولتاژ، جریان آن را دوباره افزایش داده و منجر به بالا رفتن ولتاژ در محفظه می‌شود که این امر موجب به وجود آمدن جریان الکتریکی مورد نیاز شده و احتراق سوخت فسیلی صورت می‌پذیرد.
نکته مهم: شمع ماشین به ولتاژی بین ۱۲ تا ۲۵ هزار ولت نیاز دارد تا عملکرد درست و به موقعی داشته باشد.
استپر موتور چیست و نشانه‌های خرابی آن کدام‌اند؟ اینجا کلیک کنید
اجزای شمع خودرو چیست؟
این قطعه از اجزای مختلف زیر تشکیل شده است:
عایق چینی
الکترود مثبت
الکترود منفی
واشر
از کجا متوجه زمان تعویض شمع خودرو شویم؟
دلایلی نظیر مصرف سوخت بالا، خام‌‌سوزی، کاهش قدرت موتور هنگام شتاب‌گیری و ناک زدن خودرو در دورهای بالا از مهم‌ترین مشخصه‌های نیاز به تعویض شمع ماشین است که رانندگان به راحتی می‌توانند .
علاوه بر این نشانه‌ها، تغییرات در حالت و رنگ چینی عایق روی قطعه، کمک بسیار زیادی در تشخیص وضعیت آن می‌کند.
بهترین راه شستن انژکتور خودرو چیست؟ اینجا کلیک کنید
علانم ظاهری خرابی شمع و دلایل آن
اما شمع معیوب دارای ایرادهای ظاهری هم خواهد شد که با توجه به آنها می‌توانید به راحتی متوجه خرابی قطعه شوید. در اینجا به ذکر 8 مورد و دلایل خرابی آن می‌پردازیم
1- شنیدن صدای ضربه در موتور خودرو یا اصطلاحاً حالت Knock به معنی این است که شمع برق مناسبی برای جرقه زدن ندارد. اگر به این شمع نگاه کنیم چینی آن شکسته است و پلاتین سر شمع نیز اندازه استاندارد خود را ندارد.
این مشکل می‌تواند به خاطر استفاده از شمعی با بازه حرارتی نامناسب برای این پیشرانه باشد ( هر شمع باید مناسب با دمای کارکرد پیشرانه انتخاب شود که در کاتالوگ خودرو و شمع‌ها نوشته می‌شود ). از طرفی به خاطر زود جرقه زدن شمع‌ها یا اصطلاحا آوانس بودن موتور نیز ممکن است این اتفاق بیفتد.
2- اگر شمع خودرو دارای رسوباتی در سر خود شده و چینی رنگ زرد پیدا کرده است، ۲ دلیل می‌تواند داشته باشد؛ یا سوخت خودرو کیفیت مناسبی ندارد و دارای ترکیبات سربی است و یا اینکه مدت زیادی را با دور بالا رانندگی کرده اید. چنین شمعی را باید باز کرده و خوب تمیز کرد، هر چند که به خوبی قبل کار نخواهد کرد و بهترین راه حل، تعویض آن است.
3- شمع دوده زده و سیاه شده، شایع‌ترین نوع شمع‌هاست. این حالت به خاطر این به وجود می‌آید که سوخت و ساز اصلا از نظر میزان نسبت هوا و بنزین، تنظیم نیست؛ یعنی ممکن است غلظت آن زیاد شده است که مصرف بالا نشانه آن است.
پس به دنبال مشکل در ساسات خودرو ( چه حالت اتوماتیک در خودروهای انژکتوری و چه ساسات دستی در خودروهای کابراتوری) بروید. کثیف بودن فیلتر هوا نیز به معنی کم بودن نسبت هوا و سوخت است و می‌تواند این مشکل را پدید آورد.
4- اگر با باز کردن شمع دیدیم که اصطلاحا سر آن گچه زده است و خاکستر سفیدی همه اجزای نوک آن را پوشانده، باید مستقیم به سراغ کیفیت سوخت برویم. این حالت زمانی پیش می‌آید که بنزین بدون سرب کیفیت خوبی نداشته و از مکمل نیز استفاده نکرده ایم و یا مکمل مورد استفاده کیفیت خوبی نداشته است. برای حل این مشکل باید شمع را تمیز کرد و یا در صورت امکان آن را تعویض و از مکمل‌های شناخته شده موجود در بازار استفاده کرد.
نشانه‌های خرابی جلوبندی خودرو چیست؟ اینجا کلیک کنید
5- روغن زدن سر شمع‌ها یا اصطلاحا چرب شدن آنها به معنی وقوع یک خرج بزرگ برای راننده است. هنگامی که موتور به روغن‌سوزی می‌افتد، روغن وارد اتاق محفظه احتراق می‌شود و از آنجایی که دمای سوختن بالا تری دارد، به همراه بنزین به خوبی نمی‌سوزد و مقداری از آن سر الکترود‌های شمع می‌نشیند.
شمع در این حالت کاملا روغنی و سیاه است و جرقه به خوبی زده نمی‌شود. روغن سوزی موتور می‌تواند از دو عامل باشد؛ یکی اینکه آب‌بند‌های گیت سوپاپ فرسوده شده و روغن از آن عبور می‌کند و وارد سیلندر می‌شود و یا اینکه رینگ‌های روغنی پیستون معیوب شده‌اند که نمی‌توانند روغن را از جداره سیلندر به خوبی پاک کنند. در این حالت باید پیشرانه را سریع‌تر تعمیر اساسی کرد.
6- اگر دیدید الکترود میانی شمع خورده شده است و لبه‌های چینی دور آن سوختگی کمی دارد، یعنی اینکه عمر این شمع به پایان رسیده و باید زودتر تعویض شود. در این حالت به خاطر زیاد شدن فاصله الکترود و پلاتین شمع، جرقه ضعیف است و موتور قدرت مناسبی ندارد.
7- گاهی اوقات با باز کردن شمع می‌بینیم که سر آن بنزینی است و ظاهرا عمل سوخت و ساز درون پیشرانه به خوبی صورت نمی‌گیرد. در این حالت موتور خودرو ریپ می‌زند و به خاطر خیس بودن سر شمع و جرقه نامناسب، پیشرانه به سختی روشن می‌شود.
پس باید مشکل را در سیستم جرقه زنی پیدا کرد که لازم است به کنترل وایر‌ها و تنظیم بودن برق خودرو بپردازید. در صورتی که مشکلی پیدا نشد به سراغ سیستم تزریق سوخت خودرو بروید. ممکن است کاربراتور شما مصرف سوخت بالایی پیدا کرده و ساسات آن نامیزان شده و یا انژکتور خودرو دارای نشتی است و اصطلاحا سوزن‌ها گشاد شده اند که بنزین بیش از حد وارد موتور می‌شود.
8- ممکن است دیده شود که سر شمع و پلاتین و الکترود میانی ذوب شده‌اند. این یعنی وجود گرمای بیش از حد قابل تحمل برای شمع خودرو. این گرمای زیاد می‌تواند علل زیادی داشته باشد مثل بد کار کردن سیستم خنک کاری خودرو که پیشرانه را به دمای مطلوب نمی‌رساند، برق دزدی وایر‌ها از هم که باعث می‌شود جرقه یک شمع بیش از حد زیاد شود، آوانس بودن بیش از حد پیشرانه و یا مصرف زیاد سوخت که باعث می‌شود تا مقداری از سوخت قبلی درون پیشرانه باقی بماند و انفجارهایی با شدت بیش از حد تحمل شمع درون سیلندر اتفاق بیفتد.
برای حل این مشکل باید از شمع‌های مناسب استفاده کرد، وایر‌ها را از نظر برق دزدی چک کنید و به نشانه‌های مشکل درون سیستم خنک کاری مثل خرابی واشر سر سیلندر و ایراد در رادیاتور و… بپردازید.
9- ممکن است بعد از معاینه شمع ببینیم که الکترود و پلاتین سر شمع دارای حالتی نافرم شده‌اند. در نتیجه این اتفاق جرقه نیز از بین می‌رود و یا بیش از حد ضعیف است. پس اگر مشکل قبل از بستن دیده نشده بود (ممکن است شمع قبل از بستن به خاطر ضربه خوردن دارای تغییر حالت شده باشد) هر چه سریع‌تر اقدام به تعویض شمع و استفاده از شمع‌های کوتاه‌تر کنید.
شمع خودرو با پیستون برخورد کرده و احتمالا پیستون را نیز دچار شکستگی کرده است که با توجه به میزان آن، لرزش و صدای موتور نیز عوض می‌شود.
درود.
همیشه تندرست و سلامت باشید.اطلاعات خوب و کلی مناسبی ارائه شده.